ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ

Άγιος Βασίλειος Ωρεών

Κάτω από το κάστρο των Ωρεών βρίσκεται η μονόχωρη μικρή μεταβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Βασιλείου. Η ανασκαφή που έγινε μπροστά από την είσοδό της αποκαλυψε μία ταφή μέσα σε μαρμάρινη σαρκοφάγο (σήμερα μέσα στο ναό) την οποία οι μελετητές αποδίδουν στον Επίσκοπο Ωρεού Ιωάννη.Ο ναός έχει την Αγία Τράπεζα του λαξευμένη στον βράχο.

Βρέθηκαν επίσης μαρμάρινοι κίονες και βυζαντινοί σταυροί, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν κατά πάσα πιθανότητα ως βάση υποστήλων και μια μονολιθική τράπεζα. Στο ανατολικό μέρος, όπου ήταν σχηματισμένο το ιερό και η ωραία πύλη, βρέθηκαν πίσω από μια πλάκα τα ιερά λείψανα, που λέγεται ότι ήταν του Αγίου Βασιλείου, αλλά οι περισσότεροι δεν το πιστεύουν.

Στο δυτικό μέρος, όπου υποτίθεται ότι έπρεπε να είναι η είσοδος του ναού, βρήκαν μεγάλη λάρνακα "κοινού τάφου επτά τεθνεώτων". Στο εσωτερικό της λάρνακας, βρέθηκαν πολλά μικρά πήλινα χριστιανικά αντικείμενα, ένα δακτυλίδι και αρκετά δοχεία.

Επίσης βρέθηκαν διάφορα κοσμήματα, αλλά και ένας άσπρος βράχος, με μια πατημασιά, πιθανότατα του Αγίου Βασιλείου όπου βρίσκεται σήμερα κάτω από την εικόνα του Αγίου Βασιλείου, και καλύπτεται με τραπεζομάντηλο.

Την 17η Μαϊου του 1954, βρέθηκε όρθια μια πήλινη εικόνα. Η επιφάνειά της είναι φθαρμένη και μόνο το φωτοστέφανο και ορισμένα ανεπαίσθητα σημεία του προσώπου διακρίνονται.

Έτσι, αφού βρέθηκε η εικόνα, και όλα τα υπόλοιπα αντικείμενα, έγινε ένας μεγάλος αγιασμός, για να γιορταστεί το μεγάλο γεγονός όπου συμμετείχε όλο το χωριό.

Σε εκείνο τον αγιασμό, αποφασίστηκε να χτιστεί Ιερός Ναός, τα οστά να τοποθετηθούν σε ένα κουτί μέσα στο Ιερό, και να επιδιορθωθεί η εικόνα.

Οι παραδόσεις λένε, και για διάφορα περιστατικά που συνέβησαν την περίοδο. Ένα από αυτό ήταν ότι, όταν βρέθηκε η εικόνα όλοι είπαν ότι είναι μαρμάρινη, ενώ ήταν πήλινη, και τότε η εικόνα δάκρυσε με αίμα, και οι πιστοί έπαιρναν σε βαμβάκι τα δάκρυα για φυλακτό. Από τα ευρήματα, είναι δυνατόν να υπολογιστεί ότι ο ανευρεθείς ναός είναι της πρώιμης βυζαντινής περιόδου . Τον Αύγουστο του 1965 βρέθηκε στην παραλία ένας μαρμάρινος ταύρος μήκους 3,2 μέτρων της Ελληνιστικής εποχής, που σήμερα βρίσκεται μέσα σε γυάλινο κουβούκλιο δίπλα από το ναό του Σωτήρος, στο λιμάνι

Το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής (Παναϊτσα)

ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΑΚΙ ΤΗΣ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ (ΠΑΝΑΪΤΣΑ), χτισμένο στη θέση ρωμαϊκών λουτρών και παλαιοχριστιανικής βασιλικής (6ος αι.). Σώζονται ελάχιστα αρχιτεκτονικά μέλη και ψηφιδωτό δάπεδο.

Η Παναγία Ντινιούς είναι μικρό εκκλησάκι στη Βόρειο Εύβοια, κοντά στην Ιστιαία, όπου υπάρχει θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.
Για το όνομα υπάρχουν δύο κύριες εκδοχές:
Η πρώτη σχετίζεται με την ιστορία της εικόνας , όπου σύμφωνα με την παράδοση Τούρκος Οθωμανός στρατιώτης την περίοδο της Τουρκοκρατίας , πυροβόλησε την εικόνα, στην προσπάθειά του να σκοτώσει κάποιο κυνηγημένο Έλληνα που κρύφτηκε καταφεύγοντας πίσω από την εικόνα. Σύμφωνα με την παράδοση, η θαυματουργή εικόνα «επέστρεψε» τη σφαίρα στον αλλόθρησκο στρατιώτη και τον σκότωσε.

Η εκδοχή αυτή ενισχύεται από την ύπαρξη του σημείου της βολής του πυροβόλου όπλου του Τούρκου στο πρόσωπο της Παναγίας και ειδικότερα στο Μέτωπο. Η «επιστροφή» της σφαίρας , έδωσε το όνομα στην Παναγία που ονομάστηκε Παναγία Ντινιούς ή Ντονιούς από την τουρκική λέξη ”Donus” που σημαίνει «επιστροφή» (δηλαδή Παναγία της επιστροφής).
Η δεύτερη εκδοχή, εξίσου σημαντική, που όμως δεν φαίνεται να επικράτησε, αποδίδει με κάποια φωνητική παρήχηση ή παράφραση αλλοιωμένη την τοπική ιδιομορφία του χώρου, επειδή λίγα μέτρα από τη εκκλησία υπάρχει ένα ρέμα με νερά από τοπικές πηγές που λέγεται , μέχρι σήμερα, δινιόρεμα. Έτσι, η Παναγία Ντινιούς , ορισμένοι μάλιστα την αποκαλούν, ακόμα και σήμερα Παναγία Δινιούς , οφείλει την προσωνυμία της από τη θέση της κοντά στο δινιόρεμα.

Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι στην εικόνα υπάρχει η επιγραφή «Παναγία η Ελεούσα». Σύμφωνα με εκτιμήσεις η θαυματουργή εικόνα μπορεί να έχει αγιογραφηθεί ακόμα και τον 11ο αιώνα, ή να είναι λίγο μεταγενέστερη (μεταξύ του 14ου ή 16ου αιώνα),αλλά «ξαναφιλοτεχνημένη» πάνω σε προηγούμενη εικόνα που ανάγεται στον 10ο ή 11ο αιώνα. Η ιστορία της πάντως δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η εκκλησία είναι ανακατασκευασμένη τη δεκαετία του 1960, και βρίσκεται μέσα σε ιδιωτική έκταση που ανάγεται στα χρόνια της ύστερης τουρκοκρατίας, ενώ βρίσκεται κοντά στην περιοχή Κεφάλες που έχει πλούσιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Υπάρχει επίσης πλούσια παράδοση για τα θαύματα ή ακόμα και εμφανίσεις της Παναγίας. Η εκκλησία βρίσκεται σε ένα ιδιαίτερα επιβλητικό χώρο. Είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει στις 23 Αυγούστου (ημέρα απόδοσης της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου). Στην πανήγυρη συρρέουν πολλοί επισκέπτες. Τα αφιερώματα στην εικόνα μαρτυρούν τη θαυματουργική δράση της συγκεκριμένης εικόνας της Παναγίας.

Σκήτη Οσίου Χριστόδουλου

Στο τέλος της παραλίας της Λίμνης βρίσκεται το ασκητήριο του οσίου Χριστοδούλου. Εδώ ο Όσιος ασκήτεψε ως το τέλος του βίου του, περί τα τέλη του 11ου αιώνα μ.Χ.

Ο Όσιος Χριστόδουλος υπήρξε ιδρυτής της μονής του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου στην Πάτμο. Κατόπιν πειρατικών επιδρομών στη Πάτμο, κατέφυγε στη Λίμνη, μαζί με Πάτμιους μοναχούς και κατοίκους. Στο σπήλαιο αυτό διέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του, περί τον 11ο αιώνα μ.Χ. Μετά το θάνατό του, Πάτμιοι μοναχοί, έκλεψαν το σκήνωμά του και το μετέφεραν στην νήσο της Αποκαλύψεως.

Το σπηλαιώδες εκκλησάκι διατηρείται σε καλή κατάσταση και μπορεί ο καθένας να προσκυνήσει στο χώρο του.