Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Καρύστου

 

Είναι ψηλό και κομψό κτίριο όπου μπορούμε να συναντήσουμε στοιχεία από την Κλασσική, τη Βυζαντινή, τη Ρωμαϊκή και την Αναγεννησιακή Αρχιτεκτονική, των οποίων η συνύπαρξη καθόλου δεν μας ενοχλεί, διότι ο τρόπος που έχουν συνδυασθεί αυτά μεταξύ τους είναι αποδεκτή.
Ακόμη και αυτά τα δύο επί της όψεως κωδωνοστάσια που την καταγωγή τους έλκουν από τη Δύση περνούν απαρατήρητα.
Ο ναός έχει κατασκευασθεί από λίθους και έχει επιχρισθεί με μαρμαροκονία, ενώ τα διάφορα μορφολογικά ή διακοσμητικά στοιχεία, που πλάθουν τις όψεις του, έχουν κατασκευασθεί από λευκό μάρμαρο μόνον σε λίγες συγκεκριμένες θέσεις, π.χ. τρίλοβα παράθυρα, μονόλοβα παράθυρα, πιθανώς και τα γείσα των στέψεων, και οι φεγγίτες, ενώ τα επίκρανα των παραστάδων, τα κιονόκρανα των κιονίων κ.λπ. έχουν κατασκευασθεί από πήλινα στοιχεία και έχουν χρωματισθεί λευκά.
Τέλος ένα πλήθος μορφολογικών στοιχείων έχει κατασκευασθεί δια «τραβηκτής» μαρμαροκονίας, ασφαλώς λόγω ευκολίας και οικονομίας στην όλη κατασκευή.
Μεγαλογράμματη επιγραφή που βρίσκεται στο δυτικό εσωτερικό τοίχο του ναού αναγράφει:

Επί Δημάρχου Δημητρίου Σαραβάνου
και των Εκκλησιαστικών Συμβούλων
Αριστείδου Στρατή
Σταματίου Λάμπρου
Γεώργίου Τσέλιου
ευσεβής αρωγή των εκασταχού Καρυστίων
ανεκαινίσθη ο ναός ούτος εν έτει
1909-1912

Η επισκευή αυτή δεν μας γνωρίζει τον χρόνο κατασκευής του ναού, αλλά τον χρόνο της ανακαινίσεώς του, δηλαδή τότε που λόγω παλαιότητας έπρεπε να επισκευασθεί.
Πρέπει, όμως, να υποθέσουμε, πως για να απαιτηθεί να συντηρηθεί ένας επικεχρισμένος ναός ασφαλώς θα έχουν παρέλθει τουλάχιστον 30-40 χρόνια περατώσεώς του, γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο ναός του Αγίου Νικολάου είχε παρατωθεί μεταξύ των ετών 1870-1880, χωρίς τούτο να αποκλείει πολύ προγενέστερη θεμελίωση και αργή κατασκευή.
Ο αρχιτέκτων του ναού δεν είναι γνωστός.
Σήμερα λόγω των ζημιών που έχει υποστεί, γίνεται προσπάθεια εξωτερικής ανακαίνισης, ώστε να επανέλθει ο Ναός στην αρχική αρχιτεκτονική του κατάσταση.