ΙΕΡΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ

Ο Ιερός Προσκυνηματικός Ναός του Οσίου Ιωάννη του Ρώσσου στο Προκόπι Ευβοίας

Ένα από σημαντικότερα προσκυνήματα, όχι μόνο της Εύβοιας αλλά και ολόκληρου του Ελληνισμού είναι ο ναός του Αγίου Ιωάννη Ρώσου που βρίσκεται στο Προκόπι Εύβοιας, όπου φυλάσσεται σε λάρνακα το ολόσωμο, άφθαρτο και σεπτό σκήνωμα του αγίου Ιωάννη.

Μέχρι το 1924 το ιερό λείψανο φυλασσόταν στο ναό του Μ. Βασιλείου στο Προκόπι της Μ. Ασίας. Κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών Ελλάδας –Τουρκίας το 1924, οι χριστιανοί κάτοικοι του Προκοπίου, πήραν μαζί τους το σκήνωμα και το μετέφεραν στο νέο Προκόπι Ευβοίας που έμελε να γίνει η νέα τους πατρίδα. Το 1930 άρχισε να χτίζεται ο μεγαλοπρεπής ναός προς τιμήν του Αγίου, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1951 και λειτουργεί ως προσκυνηματικός.

Από τα πρώτα χρόνια, μετά το θάνατό του το 1730, στη Μ.Ασία πλήθος εμφανίσεων και θαυμάτων συντελούνται μπροστά στη λάρνακα του Αγίου. Παράλυτοι περπατούν, τυφλοί βλέπουν, δαιμόνια φεύγουν, άλλες ανίατες αρρώστιες θεραπεύονται. Όχι μόνο Ορθόδοξοι, αλλά και Αρμένιοι, Διαμαρτυρόμενοι και Τούρκοι βοηθιούνται από τα θαύματά του. Το 1832 ο ναός του Αγίου Γεωργίου όπου φυλασσόταν, αρχικά, το λείψανο του οσίου, λεηλατήθηκε από τους Τούρκους και πέταξαν τη σωρό του Αγίου στη φωτιά. Όταν οι Τούρκοι είδαν ότι η σωρός δεν καιγόταν και άρχισε μάλιστα να κινείται μέσα στη φωτιά, τράπηκαν τρομαγμένοι σε φυγή. Μετά τη λεηλασία του ναού, οι πιστοί έχτισαν μια καινούρια εκκλησία προς τιμή του Μέγα Βασιλείου, όπου και μεταφέρθηκε η σωρός του Οσίου Ιωάννη.

Στην Εύβοια, ιδιαίτερη συγκίνηση προξενεί ένα ταπεινό μπαστουνάκι δίπλα στην ασημένια λάρνακα του Αγίου. Προέρχεται από τη γερόντισσα Μαρία Σιάκα από την Αμμόχωστο Κύπρου, η οποία θεραπεύτηκε εκεί από τον Άγιο και με φωνή πνιγμένη από δάκρυα του είπε: «Ίντα (τι) να σου δώσω, παλληκάρι μου; Άγιέ μου, είμαι φτωχιά, θα σου δώσω το μπαστούνι μου, διότι εν μου (δεν μου) χρειάζεται μέχρι να πεθάνω».

Το Ιερό Προσκύνημα της Εύβοιας διαθέτει ξενώνα δυναμικότητος 160 κλινών για τους μακρινούς προσκυνητές, ο οποίος, εκτός από τα υπνοδωμάτια, περιλαμβάνει και αίθουσες διαλέξεων και συνεδρίων, Μουσείο, τραπεζαρίες κ.λπ. και έχει φιλοξενήσει Ιερατικά Συνέδρια, Πανορθόδοξες Συνδιασκέψεις, λειτουργικά συμπόσια και εκδηλώσεις.

Το Ιερό Προσκύνημα επιτελεί, επιπλέον, πνευματικό και κοινωνικό έργο. Ενισχύει το προνοιακό έργο της Μητρόπολης Χαλκίδος, συνδράμει στη λειτουργία όλων των Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων της και στηρίζει τη λειτουργία των κατασκηνώσεων στην παραθαλάσσια περιοχή «Ταξιάρχης» Ηλίων, που φιλοξενούν κάθε χρόνο 800 παιδιά σε 6 περιόδους.

Εκτός αυτών, ενισχύει φιλανθρωπικά πολλές περιπτώσεις απόρων φοιτητών, ασθενών και λοιπών αναξιοπαθούντων, μεριμνά για την έκδοση ωφέλιμων βιβλίων και επιστημονικών συγγραμμάτων και φροντίζει για τη μελέτη και εκτέλεση κοινωφελών έργων στο Δήμο Προκοπίου.

Η κοσμοσυρροή στο «σπίτι» του Οσίου Ιωάννου του Ρώσου γιγαντώνεται κατά την ημέρα μνήμης του, στις 27 Μαΐου, οπότε και τελείται μεγαλοπρεπής λιτάνευση του σκηνώματος του λαοφιλούς και θαυματουργού μάρτυρος της Ορθοδοξίας.

Η Παναγία Φανερωμένη της Νέας Αρτάκη

Ο Ναός της Παναγίας της Φανερωμένης, βρίσκεται στην πόλη της Νέας Αρτάκης και σε απόσταση περίπου 8 χλμ από τη Χαλκίδα. Ο ναός κτίστηκε το 1951 και ονομάστηκε έτσι από το θαύμα της εμφάνισης της Παναγίας, ενώ θεωρείται από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Εύβοιας.

Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου και κατασκευάστηκε από τους Αρτακιανούς πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Είναι εύκολα προσβάσιμη μέ όλα τα μέσα και συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό πιστών καθώς θεωρείται θαυματουργή.

Το όνομά Της, Φανερωμένη, μας φέρνει σε αλησμόνητους τόπους και μας γυρνά πολύ πίσω στο χρόνο. Στην αγιασμένη γη της Μικράς Ασίας, στους πρόποδες του Όρους Δινδύμου, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κύζικο, κατά τον 12ο αιώνα μ. Χ.

Εκεί, όπως η παράδοση μας πληροφορεί, ανακαλύφθηκε, κατά θαυμαστό τρόπο, ανάμεσα στους θάμνους, στον τόπο του ναού της αρχαίας θεάς Κυβέλης, Ιερά και Σεβασμία Εικόνα της Θεοτόκου, την οποία οι κάτοικοι της Κυζίκου ονόμασαν Φανερωμένη.

Στο τόπο της ευρέσεως της Ιεράς Εικόνος, μάλιστα, ανήγειραν ομώνυμη Ιερά Μονή της «Παναγίας της Φανερωμένης», όπου και φυλασσόταν η Ιερά Εικόνα μέχρι το έτος 1922, οπότε οι κάτοικοι της Κυζίκου αναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές εστίες τους και να αναζητήσουν νέα πατρίδα. Φεύγοντας από τον τόπο τους, πρώτον απ’ όλους τους πολύτιμους θησαυρούς τους πήραν την Ιερά Εικόνα της Φανερωμένης.

Πορευόμενοι οι Αρτακινοί προς την Ελλάδα, διήλθαν από την Κωνσταντινούπολη. Εκεί, αφού το Οικουμενικό Πατριαρχείο έλαβε γνώση της παρουσίας της Ιεράς Εικόνος στην Πόλη, την παρέλαβαν Κληρικοί του με τις πρέπουσες τιμές και την εναπέθεσαν στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα.

Η θαυμαστή παρουσία της Φανερωμένης στην Εύβοια

Τρεις δεκαετίες μετά το βίαιο αποχωρισμό των Αρτακινών από τη μάνα Μικρασιατική γη και τη Μητέρα τους Παναγία τη Φανερωμένη, τη μεσημβρία της 29ης Απριλίου 1951, Κυριακής του Πάσχα, συνέβη, στη νέα τους πατρίδα, τη Νέα Αρτάκη
Ευβοίας, ένα θαυμαστό γεγονός, το οποίο επρόκειτο να σημαδέψει την εκκλησιαστική ζωή τους.

Οκτώ κορίτσια, ηλίκίας 10 – 12 ετών, βρίσκονταν σε παραλιακή τοποθεσία και μέσα στο αναστάσιμο κλίμα της ημέρας έπαιζαν και τραγουδούσαν. Ξαφνικά, σε μικρή απόσταση από τον τόπο που βρίσκονταν πρόσεξαν μία μαυροφορεμένη, εξαιρετικά όμορφη γυναίκα, ταγονατιστή και σε στάση προσευχής. Στα χέρια Της φορούσε χρυσά επιμανίκια και στο κεφάλι Της είχε μαύρη καλύπτρα και φωτοστέφανα.

Μπροστά σ’ αυτό το θέαμα ταράχτηκαν και γεμάτα φόβο έφυγαν από τον τόπο για να ειδοποιήσουν τους γονείς τους. Όμως, όταν εκείνοι κατέφθασαν στον τόπο, η μαυροφορεμένη γυναίκα είχε εξαφανισθεί. Όχι όμως και τα ίχνη της παρουσίας της. Τα αποτυπώματα των γονάτων της βρίσκονταν ακόμης το χώμα.

Τα μικρά κορίτσια ανέφεραν τα γεγονότα στον Εφημέριο του χωριού, τον μακαριστό π. Σπυρίδωνα Αθανασίου και εκείνος στον επίσης μακαριστό Μητροπολίτη Χαλκίδος Γρηγόριο (Πλειαθό) (1922 – 1968), ο οποίος κάλεσε τα κορίτσια που του επιβεβαίωσαν το θαύμα, λέγοντάς του μάλιστα ότι η γυναίκα εμφανίσθηκε και στον ύπνο τους, λέγοντάς τους ότι είναι η Παναγία και ότι στον τόπο της εμφανίσεώς Της έπρεπε να χτίσουν Εκκλησία. Μετά από αυτά τα γεγονότα, ο Μητροπολίτης έδωσε την κανονική ευλογία του για να ανεγερθεί Ιερός Ναός προς τιμήν της Παναγίας, ο οποίος αργότερα έλαβε τη νομική μορφή του Ιερού Προσκυνήματος.

Ανέγερση Ιερού Προσκυνήματος

Ο θεμέλιος λίθος του Ιερού Ναού κατατέθηκε από τον Μητροπολίτη Γρηγόριο την 12η Αυγούστου 1951.

Το Ιερό Προσκύνημα ανοικοδομήθηκε και απέκτησε ένα θαυμάσιο Ιερό Ναό, για να δοξολογείται το όνομα του Θεού και να μεγαλύνεται το όνομα της Παναγίας Μητέρας Του, του οποίου τα Εγκαίνια τελέσθηκαν το 1969 από τον μακαριστό Μητροπολίτη Χαλκίδος Νικόλαο (Σελέντη) (1968 - 1974).

Στον τόπο της Παναγιοφανείας ανηγέρθη Ιερόν Παρεκκλήσιον, άνωθεν δε αυτού το κωδωνοστάσιον του Ιερού Ναού.
Στον προαύλειο χώρο του Ιερού Προσκυνήματος,στο βορειανατολικό μέρος, ανηγέρθησαν μεγαλοπρεπή ιερά προσκυνητάρια που αναφέρονται στη ζωή του Κυρίου και της Παναγίας και δημιουργούν αισθήματα κατανύξεως στις ψυχές των προσκυνητών, ιδίως των μικρών παιδιών.

Στη νότια πλευρά του προαυλείου έχει ανεγερθεί το Λαζάρειο Πνευματικό Κέντρο, το οποίο τελευταία (2004 – 2005) ανακαινίσθηκε εκ βάθρων, εγκαινιάσθηκε και παραδόθηκε σε χρήση κατά την ημέρα της Πανηγύρεως 23η Αυγούστου 2005, από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Χαλκίδος κ. Χρυσόστομο και στεγάζει όλες τις δραστηριότητες του Ιερού Προσκυνήματος: Γραφείο, Διαμέρισμα του Εφημερίου, Κατηχητικές Συνάξεις, μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής, καθώς και Έκθεση Βιβλίων και ειδών ευλαβείας.

Το Ιερό Προσκύνημα Παναγίας της Φανερωμένης βρίσκεται στην πόλη της Νέας Αρτάκης, οκτώ χιλιόμετρα βόρεια από τη Χαλκίδα, στον Εθνικό Δρόμο που ενώνει τη Χαλκίδα με την Κεντρική και Βόρειο Εύβοια. Επί του Δρόμου, εντός της πόλεως της Αρτάκης υπάρχουν ευδιάκριτες επιγραφές που οδηγούν στο Ιερό
Προσκύνημα.